Neden Hafif Çatı Kaplama Malzemelerini Tercih Etmeliyiz?

Çatılar, yapıların iklim şartlarından en çok etkilenen bölümleridir. Çatı kaplama malzemeleri yapıyı güneş ışınları, yağmur, kar, rüzgar, yoğuşma, zararlı güneş ışınları, sıcaklık gibi dış etkilerden ve zaman içinde oluşan korozyon, küflenme, yağmur ve dolunun neden olduğu rahatsız edici seslerden korur. Çatı, betonarme, ahşap, çelik v.b. malzemelerle konstrüksiyonu oluşturulan, su yalıtımı ve gerektiğinde ısı yalıtımı olan ve kil, çimento, metal, bitüm, polimer, ahşap, cam, doğal taş, seramik v.b. malzemelerle oluşturulan bir örtüdür.

Çatı kaplama malzemelerini; bitüm esaslı kiremit/levha, metal esaslı kiremit/levha, kil esaslı kiremit, çimento esaslı kiremit/levha, plastik esaslı levha diğerleri (cam, doğaltaş, seramik, ahşap, kamış) şeklinde altı gruba ayırabiliriz [1].

Her bir gruptaki çatı kaplama malzemesi, üretimlerinde kullanılan ham maddelere göre güneş ışınımını yansıtma, ısıya karşı korunum, suya karşı korunum, rüzgara karşı korunum, neme karşı korunum, basınç mukavemeti (ağırlık) ve daha birçok açıdan farklılıklar gösterirler. Bu nedenle, çatı kaplama malzemesi seçimi, yapının yönü, yüksekliği, yapı yerinin coğrafi, iklimsel ve sismik özellikleri dikkate alınarak yapılmalıdır. Çatı kaplama malzemesi aynı zamanda sağlam, uzun ömürlü, ekonomik, estetik, az bakımlı ve kullanım amacına uygun olmalıdır [2].

Çatı kaplama malzemeleri yapıya etki eden yükleri bakımından, hafif ve ağır malzemeler olarak iki grupta toplanır. Metrekare ağırlığı 20 kg'ın altında olan çatı kaplama malzemeleri hafif, metrekare ağırlığı 20 kg'ın üzerinde olan çatı kaplama malzemeleri ise ağır olarak tanımlanır. Yapının statik hesaplarının çatı yükleri dikkate alınarak yapılması ve altyapının uygun şekilde yapılması halinde, her tip çatı kaplama malzemesi, hiçbir kaygı duyulmadan rahatlıkla uygulanabilir [3].

Yapıların taşıma gücü, nemlenme, yapısal değişiklikler, birkaç şiddetli hava olayı ve yıllarca süren termal döngü sonucunda giderek azalır. Bu nedenle eski yapıların restorasyonunda hafif çatı malzemeleri seçilerek yapı üzerindeki baskı azaltılabilir [4]. Yeni bir yapı tasarlarken veya mevcut bir çatıyı yenilerken hafif çatı kaplama malzemelerinin seçilmesi, hem daha hafif hem de daha ekonomik bir altyapı uygulanmasına olanak sağlar.

Sismik aktivitenin yoğun olduğu bölgelerdeki hafif çatılar, deprem halinde yapının korunmasına yardımcı olur. 1995 yılında Japonya’nın Kobe kentinde meydana gelen deprem sonrasında yapılan incelemede, en büyük hasarı ağır çatılı yapıların gördüğü gözlemlenmiştir. Japonya’da Kobe depremi sonrasında çatı kaplama malzemesi seçiminde, özellikle haif çatı kaplama malzemeleri tercih edilmeye başlanmıştır.

Çatı kaplama malzemeleri için gerekli altyapının maliyeti, seçilecek malzemeye bağlı olarak 3 katına kadar çıkabilmektedir. Ancak tasarımcının estetik kaygılarının ön plana çıktığı projelerde ve özellikle restorasyon projelerinde, projenin veya yapının özgünlüğünü korumak için çatı kaplama malzemesinin ağırlığı dikkate alınmaz.
 

Çizelge 1: Çatı kaplama malzemelerinin ağırlıkları.

Kaynaklar

[1] Url-1 http://www.catider.org.tr/index.php?action=page&id=258 - Çatı Kaplama Malzemeleri 2017 Yılı Sektör Büyüklüğü Araştırması, erişim tarihi 06.08.2020.

[2] KURAL, M. E., SEÇER, M., (2010). Çatı Kaplama Malzemelerinin Performanslarının İncelenmesi, Çatı ve Cephe Dergisi , Sayı 29, Kasım-Aralık 2010, İstanbul.

[3] Url-2 https://www.roofinglines.co.uk/blog/benefits-of-using-lightweight-roof-tiles - Why You Should Consider Lightweight Roof Tiles, erişim tarihi 16.08.2020.

[4] Url-3 https://www.classicmetalroofingsystems.com/roof-weight/ - Roof Weight: Discover What’s Weighing You Down, erişim tarihi 12.08.2020.